Czy sąd może udzielić zabezpieczenia powództwa kredytobiorcy frankowemu w świetle orzeczenia TSUE z dnia 15.06.2023 r. ?
Czy sąd może udzielić zabezpieczenia powództwa kredytobiorcy frankowemu w świetle orzeczenia TSUE z dnia 15.06.2023 r.
Pytanie prejudycjalne do TSUE dotyczyło tego, czy sąd powinien umożliwić kredytobiorcom zawieszenie spłaty rat niezależnie od tego, czy suma zapłacona już przez konsumenta do tej pory przewyższa wypożyczony kapitał?
Trybunał wskazał, że sąd nie powinien oddalać wniosków o zabezpieczenie, gdy zachodzi prawdopodobieństwo uznania umowy za nieważną.
“W świetle całości powyższych rozważań na zadane pytanie należy odpowiedzieć, że (...) w związku z zasadą skuteczności należy interpretować w ten sposób, że stoją one na przeszkodzie orzecznictwu krajowemu, zgodnie z którym sąd krajowy może oddalić złożony przez konsumenta wniosek o zastosowanie środków tymczasowych mających na celu zawieszenie, w oczekiwaniu na ostateczne rozstrzygnięcie w przedmiocie unieważnienia zawartej przez tego konsumenta umowy kredytu ze względu na to, że owa umowa kredytu zawiera nieuczciwe warunki, spłaty rat miesięcznych należnych na podstawie wspomnianej umowy kredytu, w sytuacji gdy zastosowanie takich środków tymczasowych jest konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności tego orzeczenia.”
Do sądów polskich należy ocena, czy zastosowanie takich środków tymczasowych jest konieczne dla zapewnienia pełnej skuteczności tego orzeczenia.
W tym względzie z jednej strony sąd musi dysponować wystarczającymi wskazówkami co do nieuczciwego charakteru (jednego lub większej liczby warunków umownych), w związku z czym jest prawdopodobne, że dana umowa kredytu jest nieważna. Ewentualnie będzie musiał zostać zasądzony zainteresowanemu konsumentowi zwrot miesięcznych rat należnych z tytułu tej umowy. Z drugiej strony do sądu tego należy też ustalenie, w świetle wszystkich okoliczności sprawy, czy zawieszenie ciążącego na tym konsumencie obowiązku spłaty rat miesięcznych na czas trwania danego postępowania jest konieczne dla zapewnienia przywrócenia sytuacji prawnej i faktycznej, jaka istniałaby w braku tego warunku.
Sąd będzie mógł zatem wziąć pod uwagę w szczególności sytuację finansową konsumenta i ryzyko, że konsument ten będzie musiał zwrócić danemu bankowi kwotę, która przekracza sumę od tego banku pożyczoną.
TSUE nie stwierdził, że bezwarunkowo w każdej sprawie należy się kredytobiorcy zabezpieczenie. Do sądu krajowego będzie należała ocena, z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy, czy powinien on zarządzić środki tymczasowe polegające na zawieszeniu ciążącego na danym konsumencie obowiązku dokonania płatności na podstawie umowy.
Należy poczekać z oceną co do tego, czy orzeczenie TSUE przyczyni się do istotnego wzrostu liczby wydawanych postanowień o zabezpieczeniu i w jakim kształcie będą one zapadały.
Opisana tu sprawa nie dotyczy zagadnienia wszczynania postępowania zabezpieczającego i egzekucji zabezpieczeń z majątku banku po dniu wszczęcia przymusowej restrukturyzacji. To zagadnienie jest przedmiotem odrębnego postępowania prowadzonego przed Trybunałem pod sygnaturą C-34/23.
Pełna treść orzeczenia:
