Prawnicy dla Ukrainy: ustawa dotycząca uchodźców. Część 3.

Ukraina. Świadczenia rodzinne.

Obywatele Ukrainy, którzy uciekają przed wojną, mają dostęp do świadczeń rodzinnych, świadczenia 500 plus, świadczenia dobry start, czy też dofinansowania dotyczącego obniżenia opłaty za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.

Zgodnie z ustawą obywatelowi Ukrainy przebywającemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, którego pobyt jest uznawany za legalny (szerzej na temat legalizacji pobytu: https://paulinaczemiel.pl/posts/Ukraina-specustawa-legalizacja-pobytu) przysługuje prawo do:

1) świadczeń rodzinnych, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych;

2) świadczenia wychowawczego, o którym mowa w ustawie z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2019 r. poz. 2407 oraz z 2021 r. poz. 1162, 1981 i 2270), jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium RP;

3)świadczenia dobry start, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 187a ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz. U. z 2022 r. poz. 447), jeśli zamieszkuje z dziećmi na terytorium RP;

4) rodzinnego kapitału opiekuńczego, o którym mowa w ustawie z dnia 17 listopada 2021 r. o rodzinnym kapitale opiekuńczym (Dz. U. poz. 2270), jeżeli zamieszkuje z dziećmi na terytorium RP;

5) dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt dziecka w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna, o którym mowa w art. 64c ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 (Dz. U. z 2021 r. poz. 75, 952, 1901 i 2270), jeżeli zamieszkuje z dzieckiem na terytorium RP.

– odpowiednio na zasadach i w trybie określonych w tych przepisach, z wyłączeniem warunku posiadania karty pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”.

(art. 26 ust. 1 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy)

Świadczenia te będą przysługiwać po spełnieniu warunków i kryteriów określonych w ustawach i przepisach wykonawczych regulujących ww. świadczenia, tak jak obywateli Polski, z poniżej opisanymi zmianami.

Sposób ustalania dochodu rodziny

Ustalając prawo do świadczeń rodzinnych uzależnionych od kryterium dochodowego, przy ustalaniu dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę nie uwzględnia się członka rodziny, który, zgodnie z oświadczeniem osoby ubiegającej się o te świadczenia, nie przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 26 ust. 2 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy).

Jest to bardzo istotne rozwiązanie z uwagi na stan wojny, który uniemożliwiłby dostęp do tych świadczeń, w przypadku braku kontaktu z ojcem dziecka, który pozostał na terytorium Ukrainy.

Od kiedy?

Prawo do świadczeń, o których mowa powyżej ustala się, począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek, nie wcześniej niż od miesiąca, w którym obywatel ten został wpisany do rejestru (rejestr Straży Granicznej), a w przypadku świadczeń przysługujących na dziecko – również dziecko zostało wpisane do tego rejestru.

(art. 26 ust. 3 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy).

Co zawiera wniosek o świadczenia?

Wniosek o przyznanie ww. świadczeń zawiera numer PESEL wnioskodawcy oraz, jeżeli występuje, rodzaj, serię i numer dokumentu stanowiącego podstawę przekroczenia granicy, a w przypadku świadczeń przysługujących na dziecko – numer PESEL dziecka oraz, jeżeli występuje, rodzaj, serię i numer dokumentu stanowiącego podstawę przekroczenia granicy.

(art. 26 ust. 3 ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy)

Sposób złożenia wniosku

Uchodźcy z Ukrainy mogą składać wnioski o ww. świadczenia na zasadach ogólnych, określonych w poszczególnych ustawach, tj. za pośrednictwem portalu ZUS, Emp@tia lub z bankowości elektronicznej. Istotne jest, aby uzyskać wcześniej numer PESEL (odnośnie procedury nadania numeru PESEL: https://paulinaczemiel.pl/posts/Ukraina-specustawa-legalizacja-pobytu).

W dalszych artykułach przedstawię informacje na temat opieki zdrowotnej, oświaty, pomocy socjalnej i wsparcia na utrzymanie.